Ik ben doof: hoe voed ik mijn kind tweetalig op?
Cristina Kiekens-Burbea
Dit is mijn eerste blog. Erg leuk dat ik er nu een mag schrijven voor Love2BeMama! Ik ga blogs schrijven omdat ik mijn persoonlijke ervaringen met jullie wil delen. Er is namelijk iets waar ik mijn hele leven mee te maken heb en het nu met het opvoeden van mijn kinderen nog meer centraal lijkt te staan: mijn doofheid. Onze kinderen tweetalig opvoeden is voor ons belangrijk. Ze leren Nederlands met gebaren en de Nederlandse taal. Hoe wij dit doen vertel ik in deze blog.
Kinderen tweetalig opvoeden
Ik ben dove moeder van twee horende kinderen, Jake van 3 en Ariana van bijna 2. Help! Nee hoor, het ouderschap is een makkie, toch?! Nee, dat is ook weer niet waar. Het is gewoon ouderschap met een complexe opvoeding. En dan heb ik het over de manieren van kinderen opvoeden. Ook ik heb een van mijn eigen manieren: mijn kinderen tweetalig opvoeden, samen met mijn man Rob die ook doof is.
Hoe voeden wij onze kinderen tweetalig op?
Wij gebruiken Nederlands met gebaren (NmG). Een combinatie van de Nederlandse gebarentaal en de Nederlandse taal. De Nederlandse Gebarentaal is de taal waarbij handen, mimiek en lichaamstaal worden gebruikt. Deze mix van twee talen wordt ook wel contacttaal genoemd. Dat vind ik een mooi woord, want het beschrijft al hoe ik met kinderen communiceer. Wij maken CONTACT met elkaar via oogCONTACT, terwijl wij hardop praten en gebaren. Ja, wij wapperen de hele dagen met handen in de lucht. Hier en daar. Erop en eronder. Tegenover elkaar en naast elkaar. Overal en altijd.
Hmm, oke, oke, af en toe toch stiekem alleen praten, want dat is wel de makkelijkste en snelste weg om te communiceren. Dat doe ik meestal als ik iets in mijn handen heb dat ik niet snel weg kan zetten of als er niet veel tijd is om mijn kinderen ook naar mij te laten kijken zodat ik tegen ze kan gebaren. En zo zijn er nog wel meer kleine situaties waarbij ik voor praten kies.
De Nederlandse Gebarentaal
Ik ben vooral begonnen met gebaren maken tegen Jake en Ariana met de achterliggende gedachte dat wij dan gelijkwaardig kunnen communiceren. Voor mij als een dove persoon blijft de gebarentaal altijd mijn moedertaal. Voor mijn kinderen weet ik niet hoe het precies zit qua spraak- en taalontwikkeling. Maar dat zal waarschijnlijk toch de Nederlandse taal zijn. Het is voor mij daarom heel belangrijk dat wij (een intens en diepzinnig) contact met elkaar kunnen maken. Zonder frustraties, waarbij wij elkaar niet kunnen volgen en dat meermaals. Naar mijn idee kan er dan een kloof tussen ons en de kinderen ontstaan, wat het opbouwen van onze band kan belemmeren.
Hoe leren ze de Nederlandse taal?
Naast het belang van dat gelijkwaardig communiceren, ben ik me heel bewust van hun eigen ontwikkeling als horende personen. Ze moeten toch ooit uit kunnen vliegen. Thuis gebruiken mijn man en ik gebarentaal waarbij wij onze stem gebruiken. Op zich leren onze kinderen dan praten, maar onze stem is anders. Ook kunnen we niet ‘controleren’ of Jake en Ariana goed praten. Daarom gaan ze vanaf hun eerste jaar naar de kinderopvang. Daar leren ze verder hun spraak- en taalontwikkeling. Al voordat ze erheen gingen, spraken ze hun grootouders, oom en tante en buren regelmatig. In deze coronatijd videobellen wij dan veel. Thuis probeer ik de TV zoveel mogelijk aan te zetten waarop Nederlands wordt gesproken. Beperkte schermtijd met ruimere regels zou ik zeggen. Of is dat nou andersom?
Mijn ervaring tot nu toe
Ik kan hier een hele boek over schrijven, maar ik hou het kort.
Met hoe onze communicatie er nu uitziet, ben ik heel blij met mijn besluit om hen al op een vroege leeftijd meteen gebaren te leren. En omdat kleine kinderen over het algemeen meester zijn in talen en ze van elkaar kunnen onderscheiden, kan ik nu ook zonder stem communiceren met mijn kinderen. Dus als ze naar mij kijken terwijl ik tegen ze gebaar, kunnen ze me gewoon volgen. Soms durft Jake iets niet te zeggen en dan kiest hij vaak voor gebaren. Dat maakt onze contact toegankelijker, dat hij op welke manier dan ook alles aan mij kan vertellen.
Of als ik stiekem dat gebaartje van “I love you” (zie foto) zeg, terwijl alleen Jake naar me kijkt omdat ik dat tegen hem had, dan moest hij glimlachen en gaf een kus in de lucht. En al die oogcontacten en kleine gebaartjes erbij met mijn jongste waarbij wij altijd in de lach schieten. Al die onderonsjes zijn me zo dierbaar. En het voelt echt dat wij onze sterke band aan het opbouwen zijn.
